“Mat Kilau bukan nasionalis” – P. Ramasamy, Timbalan Ketua Menteri Pulau Pinang II

• P. Ramasamy berpendapat filem Mat Kilau bukan tentang sejarah silam pemberontakan Pahang yang terkenal diketuai oleh pahlawan lagenda Melayu Mat Kilau.
• Beliau mengakui Mat Kilau adalah pahlawan hebat tetapi meragui bahawa seseorang boleh menyebut Mat Kilau sebagai seorang nasionalis yang memperjuangkan bangsa atau agamanya.
• Filem itu menggambarkan tentera dan polis Sikh bertindak kejam, tidak adil dan terlibat dalam usaha perkauman yang tidak wajar dan dianggap tidak perlu.
• Pemberontakan petani Mat Kilau tiada kaitan dengan nasionalisme Melayu untuk melindungi kaum atau agama.

KUALA LUMPUR – Filem box-office “Mat Kilau: Kebangkitan Pahlawan (Rise of Mat Kilau: Emergence of Warrior)” menjadi karya tempatan yang mencipta fenomenanya yang tersendiri apabila berjaya meraih keuntungan berjuta-juta sejak ditayang pada 23 Jun lalu.

Namun di sebalik sambutan positif, filem ini terpalit dengan kontroversi apabila ada pihak berpendapat filem tersebut boleh mencetuskan salah faham agama dan kaum.

Timbalan Ketua Menteri Pulau Pinang II, Dr. P. Ramasamy berpendapat filem tersebut menggambarkan Mat Kilau sebagai seorang nasionalis berfikiran sempit.

Beliau mengakui Mat Kilau sebagai seorang pahlawan yang hebat menentang ketidakadilan British tetapi beliau bukannya nasionalis berfikiran sempit.

Walaupun filem itu merupakan kisah fiksyen tetapi ia bertujuan untuk menunjukkan perasaan nasionalis orang Melayu pada masa lalu secara am. Dalam erti kata lain, ia bertujuan membayangkan masa lalu untuk menangani keperluan politik dan psikologi orang Melayu pada masa kini atau sekurang-kurangnya beberapa bahagian daripada mereka.

Ramasamy turut meragui bahawa seseorang boleh menyebut Mat Kilau sebagai seorang nasionalis yang memperjuangkan bangsa atau agamanya. Hal ini kerana beliau dan pengikutnya terlibat dalam konfrontasi dengan British dalam usaha untuk mengembalikan dasar ekonomi yang bermoral.

Tindakan British merasionalkan pentadbiran telah mengganggu status quo yang sedia ada telah membawa kepada pemberontakan. Hujah ekonomi moral pada asasnya adalah mengenai sifat konservatif kaum tani.

“Mereka bukan revolusioner atau nasionalis, tetapi pasukan konservatif. Jika status quo mereka terganggu, mereka mungkin bangkit untuk mengembalikan hak mereka,” katanya.

Dalam erti kata lain, Ramasamy menyifatkan Mat Kilau bukanlah seorang revolusioner atau nasionalis tetapi seorang pemimpin petani yang bangkit untuk memperbetulkan keadaan yang telah diubah secara mendadak oleh pentadbiran British.

Justeru, beliau berpendapat bahawa pemberontakan petani Mat Kilau tiada kaitan dengan nasionalisme Melayu untuk melindungi kaum atau agama.

“Walaupun Mat Kilau bukanlah seorang nasionalis, beliau telah mengetuai anak buahnya untuk berhadapan dengan British untuk berhenti mengenakan cukai, pengurangan gaji ketua kampung dan lain-lain. Dia mahu memulihkan status quo sebelum pengenalan reformasi di bawah penjajahan British.

“Ini membawa kepada konflik antara beliau dan pengikutnya dengan tentera British yang juga terdiri daripada orang Melayu dan ahli masyarakat Sikh,” hurainya lanjut.

Katanya, “Orang Sikh adalah tentera British dan tiada bukti yang menunjukkan bahawa mereka terlibat dalam serangan tanpa belas kasihan terhadap penduduk kampung.

“Walau bagaimanapun, filem itu menggambarkan tentera dan polis Sikh bertindak kejam, tidak adil dan terlibat dalam usaha perkauman yang tidak wajar dan tidak perlu. British yang menjadi sasaran Mat Kilau dan anak buahnya dan bukan orang Sikh,” jelasnya.

Beliau merasakan bahawa filem ini mungkin menggambarkan tentang permulaan nasionalisme Melayu pada zaman penjajahan British.

“Semuanya adalah mengenai pemulihan status quo di kampung-kampung di Pahang. Penentangan yang terhad itu hampir tidak mendapat sokongan dari Sultan Pahang. Malah, Sultan telah bertindak sebaliknya dengan mengerahkan anak buahnya untuk mengejar pemberontak.

“Nasionalisme kontemporari adalah tentang membayangkan masa lalu. Masa lalu sama ada dalam bentuk filem atau buku disesuaikan secara selektif untuk memberi pengertian kepada situasi kontemporari.

“Dalam pengertian ini, peranan Mat Kilau ditafsir secara selektif oleh pembikin filem untuk membawa pulang tema bangsa, agama dan negara.

“Tema sebegitu sangat sesuai dengan nasionalisme kontemporari yang sempit seperti yang dilihat dalam perjuangan UMNO, Bersatu dan PAS.

Beliau turut mengingatkan bahawa tidak salah dalam mengingatkan kembali sejarah lampau dan menggambarkannya untuk memberi makna kepada manifestasi nasionalisme kontemporari. Perjuangan nasionalis sering dipenuhi dengan sejarah masa lalu yang terpilih dan imaginatif.

“Ia sama seperti mereka di India yang menganggap Pemberontakan Sepoy 1857 menentang British sebagai permulaan perang kemerdekaan India. Pemberontakan India, seperti yang kita ketahui, tidak mempunyai hubungan dengan perjuangan nasionalis berikutnya. Ia hanyalah pemberontakan terhadap British oleh tentera Hindu dan Islam untuk membetulkan ketidakadilan tertentu.

“Walau bagaimanapun, apabila berita tentang pemberontakan itu mula merebak lalu disemai membawa kepada kecenderungan nasionalis.

“Tiada apa-apa yang menghalang nasionalis Melayu yang berfikiran luas atau sempit untuk memberikan tafsiran terpilih tentang sejarah silam.

Sekadar filem itu, ia seolah-olah menjadi karya nasionalis yang berfikiran sempit untuk menyesuaikan sejarah agar sesuai dengan agenda psikologi dan politik mereka.

Beliau tidak menolak kemungkinan wujud agenda halus di pihak pembuat filem untuk melangkaui nasionalisme UMNO yang berakar umbi dalam penentangan Rancangan Malayan Union 1946.

Beliau berharap agar pembikin filem mungkin mempertimbangkan soal penentangan awal masyarakat Melayu terhadap British daripada tertumpu kepada nasionalisme Melayu kontemporari yang sempit.

(Sumber: Facebook Prof. Dr. Ramasamy)