Kuasa & kedudukan Peguam Negara mengikut Perlembagaan Persekutuan

PERLEMBAGAAN Persekutuan Malaysia menjelaskan secara terperinci mengenai kedudukan dan bidang kuasa Peguam Negara di dalam Perkara 145 Perlembagaan Persekutuan. 

Perkara 145 (1) Perlembagaan Persekutuan menyatakan Peguam Negara dilantik oleh Seri Paduka Baginda Yang Di-Pertuan Agong (YDPA) mengikut nasihat daripada Perdana Menteri. 

Daripada peruntukan itu jelas bahawa Peguam Negara yang dilantik adalah berdasarkan kepada sesuatu nasihat yang diberikan daripada Perdana Menteri dalam menasihati YDPA. 

Kuasa Peguam Negara yang dilantik adalah signifikan dalam menasihat YDPA, Perdana Menteri dan Kabinet berkenaan perkara dan tugas mengikut Perlembagaan Persekutuan dan undang-undang di Malaysia. 

Malah, tugas dan kuasa Peguam Negara juga melangkaui dalam perkara jenayah dan jelas adalah mempunyai kuasa untuk menjalankan mengikut budi bicara dengan memulakan, mengendalikan atau menghentikan apa-apa prosiding selain di mahkamah syariah, mahkamah penghulu dan mahkamah tentera. 

Kuasa budi bicara itu dijelaskan secara spesifik di dalam Seksyen 376(1) Kanun Tatacara Jenayah turut memperuntukkan bahawa: “The Attorney General shall be the Public Prosecutor and shall have the control and direction of all criminal prosecutions and proceedings under this Code”.

Di dalam menafsir kuasa budi bicara yang diperuntukkan kepada Peguam Negara, pelbagai keputusan mahkamah telah menafsir kuasa budi bicara Peguam Negara dalam tindakan jenayah. 

Keputusan mahkamah dalam kes Mahkamah Agung Long bin Samat & Ors v. PP [1974] 1 LNS 80; [1974] 2 MLJ 152 telah memberikan panduan bahawa budi bicara ini adalah amat luas untuk dijalankan mengikut tafsiran Perkara 145 (3) Perlembagaan Persekutuan. Malah, penegasan ini juga dibuat di dalam kes Teh Cheng Poh v. PP [1979] 1 LNS 82; [1979] 1 MLJ 50 dan kes Karpal Singh & Anor v. PP [1991] 1 CLJ 183 dalam kuasa budi bicara yang telah diperuntukkan di dalam Perkara 145(3) yang telah menyatakan seperti berikut: 

“The discretion vested in the Attorney General is unfettered and cannot be challenged and substituted by that of the Court’s; the reasoning and logic behind such contention is well illustrated in the cases of PP v. Lee Tin Bau, supra, Long bin Hamat v. PP [1974] 1 LNS 80; [1974] 2 MLJ 152, PP v. Datuk Harun Haji Idris & Ors [1976] 1 LNS 180; [1976] 2 MLJ 116, Poh Ching Cho v. PP [1981] CLJ (Rep) 229.” 

Justeru, adalah dapat difahami bahawa kuasa budi bicara itu hendaklah digunakan sebaiknya oleh Peguam Negara dalam memastikan cabang Kehakiman seperti yang telah termaktub di dalam Perlembagaan Persekutuan dapat menjalankan fungsi dengan bebas dan tanpa pengaruh. 

Berdasarkan peruntukan-peruntukan tersebut, pelbagai salah faham dan tuduhan dilemparkan kepada institusi mahkamah hendaklah perlu dihentikan. 

Malah, mahkamah adalah suatu institusi yang bebas dan tidak mempengaruhi apa-apa tindakan yang telah diputuskan oleh Peguam Negara dalam memulakan, meneruskan dan memberhentikan apa-apa pertuduhan jenayah di mahkamah. 

Namun, dalam menjalankan kuasa budi bicara Peguam Negara, persoalan yang perlu dijawab adalah sejauh manakah kuasa budi bicara itu telah dijalankan mengikut setiap fakta dan keadaan agar matlamat keadilan dan kedaulatan undang-undang adalah tercapai. – The Merdeka Times

Muhamad Hisham Marzuki adalah Presiden Persatuan Peguam-Peguam Muslim Malaysia (PPMM).

Penafian: Artikel yang disiarkan The Merdeka Times ini adalah pandangan peribadi penulis. Ia tidak menggambarkan pendirian The Merdeka Times dalam isu yang dikupas.